Kanunlarda yer alan Define Arama Yönetmeliğine göre define arama izin çerçevesinde olmalıdır. Bu iznin nasıl alınacağı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından belirlenmiştir. Alınacak ruhsat çerçevesinde define aramasına başlanır.
Define yasal yollara başvurularak bulunacağı gibi herhangi bir arama yapmadan da bulunabilir. Tarlasını süren bir çiftçi olan Mahmut Yıldız’ın Göbeklitepe’ye ait ilk kalıntıları at arabasıyla müze müdürlüğüne götürmesi hikayesinde olduğu gibi…
Göbeklitepe’nin bulunduğu arazinin eski sahibi Mahmut Yıldız bölgenin keşfini şöyle anlattı. Yıldız, 1986 yılında tarlayı sürerken buldukları 2 eseri at arabasıyla müzeye götürdüklerini, ancak dönemin arkeolog olmayan müze müdürünün ‘bunlar kireç taşı’ dediğini belirterek, “Biz de bulduğumuz 50 kilo ağırlığındaki 2 taşı, yeniden getirmeyip müze bahçesinde bıraktık. 1992 yılında buranın keşfini sağlayan merhum Alman arkeolog müzede taşı görünce bölgeye geldi ve kazı çalışmaları başlayarak burası ortaya çıkarıldı. Belki o gün eserleri müzede bırakmayıp geri getirseydik, Göbeklitepe bulunamayacaktı”
Define Bulunduğunda Ne Yapılmalı?
Define veya tarihi eser bulunduğunda yapılması gerekenler Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın resmi web sitesinde belirtilmiştir:
“Taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını bulanlar, malik oldukları veya kullandıkları arazinin içinde kültür ve tabiat varlığı bulunduğunu bilenler veya yeni haberdar olan malik ve zilyetler, bunu en geç üç gün içinde, en yakın müze müdürlüğüne veya köyde muhtara veya diğer yerlerde mülki idare amirlerine bildirmeye mecburdurlar.
Defineyi Müzeye Götürsem Para Alır Mıyım?
Korunması gerekli kültür ve tabiat varlığı olup olmadığını, müzeye alınacaklarla alınmayacakları tespit etmek ve müzelere alınmasına karar verilmesi durumunda kıymetini belirlemek için müze uzmanları tarafından “ Değerlendirme ve Kıymet Takdir Komisyonu” oluşturulur. Müzelere alınması uygun görülen eser için komisyonca belirlenen maddi bedel eseri getiren şahsa ödenir.
Kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili olarak bildirim yükümlülüğüne mazereti olmaksızın ve bilerek aykırı hareket eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bildirimi yapılmamış olan kültür ve tabiat varlığını satışa arz eden, satan, veren, satın alan, kabul eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
