Sözcü’den Sultan Uçar’ın haberine göre, Türkiye’de 1970’lerde, ODTÜ’den İTÜ’ye 12 üniversite ve 30 bin öğrenci kapasitesi vardı. Üniversite hocaları, öğrencilerini lise mezuniyet derecesine göre seçerdi. Hocalara güvenilir, zihinlerde hileye dair en ufak kuşku oluşmazdı. Üniversitelere talep çok artınca, 1974’te Hacettepe ilk kez öğrenci seçme sınavı yaptı. Öğrencinin emeğini korumak için devlet de, aynı yıl çatı kuruluş olarak ÖSYM’yi kurdu. 46 yıl önceki ilk sınavda 225 bin aday yarıştı, hak eden 30 bini üniversiteli oldu. O günden sonra, sınavlarda yarışan milyonlarca adayın alın teri ‘”Sır Kutusu” denilen sınav sorularının kriptolarla şifrelendiği kutularda saklanmaya başladı. Kul hakkı yüklü bu kutudaki sorularla, 46 yılda 54.6 milyon gencin kaderi çizildi.
EMEK HIRSIZLIĞI
Sır kutusunun şifresi ilk kez 2010 KPSS’de kırıldı. Sorular çalınmış, FETÖ’- cü, karı kocalar şampiyon olmuştu. Skandalın baş şüphelisi Ali Demir, hakkında takipsizlik kararı verilip, üste bir de ÖSYM Başkanı yapıldı. Oysa bu çok maharetli profesörün (!) 40 makalesinden 34’ü kes yapıştır intihaldi. İntihal neydi? Emek hırsızlığı… 2015’e kadar görevde kaldığı 4 yılda yaptığı 60 sınava, 15.3 milyon öğrenci katılmıştı. 2011 YGS’de şifre skandalı da döneminde patladı. 38 defa şifreler kırılıp, sorular çalınmıştı. ‘Şifre var, kopya yok’ dedi. ‘Hocaya güveniyoruz, tatmin oldum’ diyen kimler destek çıkmadı ki? Şimdi, 18 yıl 6 ay hapis istemiyle yargılanıyor. İTÜ’ de halen akademisyen ve lojmanında kalıyor. Ev hapsi kaldırıldı. Ayağındaki elektronik pranga söküldü. Yurtdışı yasağı var. Kampüste, İTÜ’lülerin gözüne baka baka geziyor.
ÖSYM, şimdi onun ardında bıraktığı güvensizlik enkazını kaldırıyor. Yılda, 10 milyon kişi 50 sınavda emeğini yine ÖSYM’ye emanet ediyor. Şeffaflık sözü veren Prof. Dr. Halis Aygün, 2 yıl önce başkan oldu. Sınavlar geçen yıl sorunsuz yapıldı ama Kovid-19 nedeniyle ÖSYM’- nin kendisi de bu yıl büyük bir sınav verecek. 27-28 Haziran’da 2,5 milyon adayın yarışacağı 2020 YKS’ye 35 gün kaldı. Sınavda virüs yayılma riski kadar, sorularının hazırlık ve baskı sırasında yayılma riski de huzursuz ediyor. Sınav sorularının saklandığı “Sır Kutusu” ve “Kapalı Dönem” gizlilik sürecini ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Halis Aygün’e sordum, cevapladı.
ÇÖP BİLE ÇIKAMAZ
Soruların odak noktasında, korona virüs sürecinde soruların evlerde seçilip merkeze on-line gönderilmiş olup olmama ihtimalini anlamak vardı. “Sınav soruları nerede seçildi? 40 günlük kapalı dönemde görevli uzmanlar hatta matbaa işçileri aileleriyle dahi görüşmezken, çöplerinin bile merkez dışına çıkması yasakken şartlara uyuluyor mu? Sınavda görevli 700 bin gözetmene hatta adaylara Kovid-19 testi yapılacak mı? Adaylar ateşi ölçülerek mi sınava alınacak?’ gibi onlarca soru yönelttim. Cevapların tamamında sınavın her aşamasıyla ilgili alınan/alınacak kararlarda Bilim Kurulu ve Sağlık Bakanlığı’nı işaret etti.
KORONA ÖNLEMLERİ
Prof. Aygün, soruların alanında uzman binlerce akademisyenin bilimsel denetimiyle hazırladığını ve basılmaya başlandığını, sınav sürecinin gün gün planlandığını, adayların sınav binalarına atanma sürecinin bittiğini, gizlilik ilkelerinin eksiksiz uygulandığını söyledi. Soru seçiminden kitapçık basımına, akademisyen ve teknik personele kadar 2019’daki tedbirlere, bu yıl Kovid-19 nedeniyle sağlık önlemlerini de eklediklerini bildirdi. Kapalı dönem matbaa çalışmasındaki tüm ekip için yemek, dinlenme mekanları da dahil tüm alanlarda sosyal mesafe korunarak düzenlendiğini, sağlık ekiplerinin de hazır tutulduğunu anlattı.
BAZI SORULAR ASKIDA KALDI
Gözetmenlerden ve adaylardan sağlık raporu istenip-istenmeyeceği gibi bazı sorularının cevabı askıda kaldı.
ÖSYM Başkanı Aygün, sınav sorularının evlerden gönderilmesi gibi bir durum olmadığının altını çizdi. Kamera sayısının geçen yıla göre arttırıldığını söyledi. Adaylara, “Siz sadece sınava odaklanın. Biz sınavla ilgili tüm önlemleri planladık” diye seslenirken, sır kutusundaki soruların sızmayacağı güvencesi de verdi. Haziranda 3 hafta arka arkaya 5 milyon öğrenci salgın riski altında sınava alınacak. Virüs yayılma riskine rağmen bu sınavları yapma ısrarının perde arkasında, adaylar aracılığıyla topluma sürü bağışıklığı kazandırma gibi bir hedef olup olmadığına dair bir sır mı var? Adaylar ve aileler şüpheye yer bırakmaksızın, aydınlatılmalıdır…
