Sayıştay denetimleri sonucunda milyarlarca liralık işlemlerle ilgili binlerce usulsüzlük raporlar edildi. 18 yılda sadece 85 milyon TL, 176 bin euro ve 524 bin dolarlık zararın sorumlularından tahsili hükme bağlandı.
Sayıştay’ın her yıl yaptığı büyük usulsüzlük ve yolsuzluk tespitlerine karşın yargılaması yapılarak sorumlularından tahsiline hükmedilen 20 yıllık zararın toplamı, 85 milyon TL, 176 bin euro ve 524 bin dolar oldu. Milyarlarca liralık bulgu konusu yapılan işleme karşılık “Sorumlulardan geri alınmalı” denilen bu tutarın da bugüne kadar 30 milyon 413 bin TL’si tahsil edilemedi. 2020’de bin 729 bulgu içeren 500 rapordan sadece 4’ü savcılıklara gönderildi.
Sayıştay denetçilerinin sadece 2020 raporlarında yer verdiği “Aynı işe bin 111 kat fazla ödeme yapılması, milyarlarca liralık ihalenin Danıştay kararlarına karşın pazarlıkla belli bir adrese teslimi, garantili projelere hem devletin hem yurttaşın fazla ödeme yapması, yedi kilometrelik yola 72 kilometrelik ödeme yapılması, Ulaştırma Bakanlığı’nın 19 milyarlık işi pazarlıkla ihale etmesi” gibi sayısız tespit, her yıl yayımlanan raporda yer alıyor.
Ancak bunların çok küçük bir bölümü hesap yargılamasına tabi tutularak sorumlularından tahsil edilebiliyor. Çok daha az bir bölümü ise Cumhuriyet Savcılıklarına sorumlularının cezalandırılması için sevk ediliyor.
Bakanlıklar ilk sırada
Aralarında Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıklar gibi kurumların bulunduğu genel bütçeli idarelerdeki usulsüzlük tespitleri sonucunda yapılan hesap yargılamalarında 2002 yılından 2020 sonuna geçen 18 yıllık süreçte 16 milyon 133 bin 886 Türk Lirası ile 176 bin 968 euronun sorumlularından geri alınmasına karar verildi. Bunun yüzde 28’i olan 4 milyon 582 bin Türk Lirası ve 176 bin 481 euro tahsil edildi. 11 milyon 551 bin Türk Lirası ile 487 Euro ise ertesi yıla devredildi.
Kesinleşen 16,1 milyon TL’lik zararın 12 milyon 144 bin TL’si bakanlıkların merkez saymanlıklarındaki, 3 milyon 132 bin TL’si defterdarlıklardaki, 331 bin TL’si mal müdürlüklerindeki, 277 bin TL’si askeri saymanlıklardaki, 247 bin TL’si de diğer kurum saymanlıklarındaki işlemlerden kaynaklandı.
176 bin 968 euroluk yabancı para biriminden tespitin ise 176 bin 481 eurosu Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 487 eurosu da Dışişleri Bakanlığı’nın işlemlerinde yapıldı.
Her yıl en büyük usulsüzlüğün ortaya çıktığı kurum DSİ
Karayolları, DSİ Genel Müdürlükleri ve üniversitelerden oluşan özel bütçeli idarelerle ilgili yargılama sonucu ise aynı dönemde 69 milyon 223 bin 946 TL, 524 bin 249 ABD Doları tutarın tahsili karara bağlandı.
Bunun 50 milyon 361 bin 684 TL’si tahsil edildi, 18 milyon 862 bin TL ise gelecek yıllara devretti. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün işlemleri ile ilgili tespit edilen 524 bin 249 Dolar ise tahsil edildi.
Her yıl yapılan yargılamalarda en büyük usulsüzlüğün ortaya çıktığı kurum olarak DSİ yine öne çıktı. DSİ Genel Müdürlüğü Merkez Muhasebe birimindeki yargılama konusu yapılan tespitlerden kaynaklı 46 milyon TL’lik usulsüz işlem tespit edildi. İkinci sırada 5 milyon 746 bin TL ile Karayolları Antalya Bölge Müdürlüğü, 2 milyon 423 bin TL ile Yıldız Teknik Üniversitesi geldi.
2004 yılından bu yana tahsil edilmeyi bekleyen alacak var
Yapılan tespitlerin çokluğuna karşın yargılama konusu yapılan işlemlerin düşük kalmasının yanı sıra tespit edilen zararların tahsili de tam olarak yapılamıyor.
Kesinleşen zararlar içinde 2002 yılından bu yana tahsil edilemeyenler bulunuyor. En büyük alacak 3 milyon 191 bin TL ile 2015 yılından kaldı. 2002 yılı itibarıyla 8 bin TL, 2004’ten 75 bin, 2005’ten ise 869 bin TL’lik alacak tahsil edilmeyi bekliyor.
Özel bütçeli idarelerde de tüm alacakların tahsili yapılamıyor. Burada da 2004 yılından bu yana tahsil edilmeyi bekleyen alacak bulunuyor.
500 raporda 4 yargılama
Sayıştay yargılama dairelerine önceki yıllardan devredenlerle birlikte 2020 yılında bin 729 rapor maddesini içeren toplam 500 yargılamaya esas rapor geldi. Bu raporlardan 261’inin yargılaması tamamlandı ve ilam düzenlendi.
Yargılanan raporlarda kamu zararı olarak ileri sürülen tutarlardan 177 milyon 212 bin TL ve 303 dolar kamu zararı için tazmin kararı, 133 milyon 336 bin TL ile 31 bin 227 dolar ve 5 milyon 313 bin euro için hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna karar verildi. 35 milyon 31 bin TL ve 291 bin 157 euro ise yargılama öncesinde tahsil edildi.
Sadece 4 konu Türk Ceza Kanunu’na göre suç teşkil ettiği iddiasıyla yargılama yapılmak üzere kamu idarelerine veya Cumhuriyet savcılıklarına gönderildi.
