2021 yılı sonlarında başlayan enflasyondaki yükselişle 2022 yılında iyiden iyiye hissedilen alım gücündeki düşüş bir yandan yüksek maaş zamlarına neden olurken, bu zamlardan en çok nasibini alanın asgari cüret olduğu da su götürmez bir gerçek olarak beyaz yakalıların önünde duruyor. 2023 yılı ikinci yarısı için asgari ücret zam görüşmeleri bugün başladı. Bu ortamda tüm maaş zamlarının nerdeyse asgari ücrete endekslenmesi bir yana, memur, emekli maaşlarına gelecek zamlar için de emsal teşkil ettiğinden neredeyse tüm ülkenin gözü kulağı asgari ücret görüşmelerinde. Biz de yılbaşından bu yana asgari ücretin alım gücündeki erimeyi gözden geçirdik.
2021 yılından 2022’ye geçmeye hazırlanırken, hızlanan enflasyonla asgari ücrete yüzde 50 oranında zam gelmiş, yılın ikinci yarısında da yüzde 30 oranında artış yapılmıştı.
2021 yılında 2 bin 825 TL olan asgari ücret bu zamlarla 5 bin 500 TL’ye çıkmıştı. 2023 yılına girerken de yaklaşık yüzde 55 zamla asgari ücret 8 bin 506 TL’ye çıkarılmıştı.
Bu zamların hepsini görüşmelerin ardından teamüllerin aksine Çalışma Bakanı yerine Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamıştı.
Türkiye’de resmi olmayan verilere göre çalışan kesimin yarısından fazlası, geçen yıl dönemin Çalışma Bakanı Vedat Bilgin’in açıklamasına göreyse yüzde 38’i asgari ücretli olarak görülüyor.
Çalışan oranlarına bakıldığında, ekonomistler tarafından asgari ücrete yakınsayan maaşlar bir tehlike sinyali olarak algılansa da ortalama maaş halini aldığı ise yadsınamaz bir gerçek oluyor.
Dolar bazında bakıldığında açıklandığı gün, yaklaşık 454 dolar olan asgari ücret, bugünkü kurla 359 dolar seviyesinde kalıyor.
6 ayda 100 dolar kadar eriyen asgari ücretin alım gücü de ithal bağımlı ekonomide düşüşten kaçamıyor.
2022 yılı Aralık ayı enflasyonuna göre hesaplanarak zam verilen maaşlarda, asgari ücreti baz aldığımızda o gün 8 bin 506 TL’ye alınan bir ürün sepeti TCMB’nin enflasyon hesaplayıcısına göre dahi bugün 9 bin 803,63 TL’ye alınıyor.
Açıklandığı günden bu yana döviz kurları karşısında eriyen asgari ücretin alım gücü 2 bin 261 TL eriyerek 6 bin 244 TL’ye geriliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan en düşük emekli maaşının 5 bin 500 TL’den 7 bin 500 TL’ye çıkarılması Mart 2023 sonunda olmuştu. Yılbaşında 3 bin 500 TL’den 5 bin 500 TL’ye çıkan maaşlar o günden bu yana artmış olsa da en başından 7 bin 500 TL olmuş olsaydı, bugüne kadar alım gücü 1.985 TL erimiş olacaktı.
