Birleşmiş Milletler (BM) insan hakları uzmanları, uluslararası şirketlerin dolaylı olarak Çin’deki Uygurların maruz bırakıldığı zorla çalıştırılma uygulaması ile bağlantılı olduğunu tahmin ettiklerini açıkladı.
Cenevre’de açıklama yapan 16 uzman, Uygurların zorla tutulduğu ve çalıştırıldığı kamplardan edindikleri bilgilerle bu sonuca vardıklarını belirtti. BM uzmanlarına göre, 150’den fazla Çinli ve yabancı şirket Uygurlara yönelik ağır insan hakları ihlâlleri ile dolaylı olarak bağlantılı. Ünlü markaların da bu şirketler arasında bulunduğunu belirten uzmanlar, bunların hangi markalar olduğu konusunda ise açıklama yapmadı. BM uzmanları şüphelenilen bütün şirketleri tedarik zincirlerini kontrolden geçirmeye çağırdı.
Uzmanlar öte yandan, 13 ülkenin yönetimine kendi ülkelerinde faaliyette bulunan şirketlerin üretim süreçlerinde insan haklarına riayet ettiklerinin güvence altına alınması çağrısı yaptıklarını belirtti.
BM uzmanlarının açıklamasına göre çok sayıda Uygur tarımda, tekstilde, otomobil ve teknoloji sektörlerinde insani barınma koşullarından mahrum şekilde zorla çalıştırılıyorlar. Birçok Uygur’un başka eyaletlere götürüldüğünü belirten BM uzmanları, burada keyfi gözaltı, insan ticareti, zorla çalıştırılma ve köleleştirme ile karşı karşıya kaldıklarını belirtti.
BM uzmanları yüz binlerce Uygur’un eğitim kamplarında zorla tutulduğu yönünde bilgiler bulunduğunu belirterek, Çin’den söz konusu iddiaları yerinde incelemek için bir BM heyetine kapılarını açmasını istedi.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Avustralyalı insan hakları örgütlerinin tahminlerine göre, Uygurlar ve diğer Müslüman azınlıkların dahil olduğu en az bir milyon kişi, Çin’in kuzeydoğusundaki kamplarda zorla tutuluyor. İnsan hakları örgütleri Pekin’i, bu insanları kısırlaştırmak ve zorla çalıştırmakla suçluyor.
Uygurlara yönelik iddiaları reddeden Çin yönetimi ise, Uygurlar için “eğitim merkezleri” oluşturulduğunu, insanların buralara girip çıkmakta özgür olduğunu öne sürüyor. Pekin, söz konusu suçlamalar üzerine Çin’in bölgede terörizm ve radikalleşme ile mücadele amacıyla bir programı hayata geçirdiğini açıklamıştı.
ABD pamuk ithalatını durdurdu
Daha önce de Çin’in Sincan Özerk Bölgesinde yüz binlerce Uygur’un pamuk tarlalarında zorla çalıştırıldığı iddia edilmişti. Washington merkezli düşünce kuruluşu Küresel Politikalar Merkezi’nin (CPG) raporunda, Çin devletinin 2018’de Uygurların yoğun olarak yaşadığı üç bölgede en az 570 bin kişiyi zorunlu çalışma programları çerçevesinde pamuk hasadında çalıştırdığı kaydedilmişti. ABD, insan hakları ihlâllerini ve “kölelik” koşullarını gerekçe göstererek aralık ayı başında Sincan’dan pamuk ithalatını durdurmuş, Çin ise ABD yönetimini yalan haber yaymakla suçlamıştı. ABD’de kullanılan pamuğun yaklaşık beşte biri Uygur Özerk bölgesinden tedarik ediliyor.
