FOMC beklerken. FOMC toplantıları, yakın zamanda ve tahmin ufukundaki ekonomik değişkenlerdeki eğilim açısından önemli çünkü federal fon oranı beklentilerindeki herhangi bir değişiklik, kısa vadeli faiz oranları, döviz kurları, uzun vadeli faiz oranları, istihdam çıktısı ve mal ve hizmet fiyatları gibi bir dizi ekonomik değişkeni etkileyebilir. FOMC beklentileri karşılar ve 50 baz puanlık bir artış seçerse, federal fon oranını %4,25 ile %4,5 arasına getirecektir. Tahvil piyasası, federal fon hedef aralığının Mart 2023’e kadar %5’e çıkması ihtimalini %68 olarak fiyatlıyor.
Güncel enflasyon görüntüsü ve faizde ılımlı hız. 10 Kasım’da yayınlanan verilere göre, daha önce %8,2 artan ABD’nin yıllık enflasyon oranı, Ekim 2022’de sona eren 12 ay için %7,7. Bir sonraki enflasyon güncellemesinin 13 Aralık’ta yayınlanması planlanıyor. COVID-19 salgını sonrası dönem olan 2022’de enflasyon, 1982’den bu yana en yüksek oran olan %9,1’e ulaşmıştı. 12 aylık enflasyon kişisel tüketim harcamaları endeksi (PCE) bazında ise Ekim’de %6’ya geriledi. Geleneksel ürün ve hizmetler bazındaki asıl trend için hassas bir gösterge olabilecek olan çekirdek enflasyon (gıda ve enerji harici) ise TÜFE bazında %6,3’e, PCE bazında ise %5’e gerilemiş durumda.
John Taylor’a göre, para politikası enflasyondaki artışın ana nedenidir. Taylor, “Fed çok düşük bir faiz oranı belirlediğinde veya para arzındaki büyüme çok hızlı arttığında enflasyon yükselir” diyor. Enflasyonda yukarıda belirttiğimiz hafifleme, faiz oranlarının ılımlı seyri açısından iyi bir haber. Ancak enflasyon halen zirve noktasından çok ılımlı bir düşüş kaydedebilmiş durumda ve dünyanın yeni arz şoklarıyla karşılaşması da enflasyon planını bozabilecek bir potansiyele sahip. Fed, sadece 10 aylık bir süre içerisinde faizleri sıfır bandının yakınından %4,50 bandına getirmiş olacak. Bu, son 40 yılın en hızlı ve sert sıkılaşması. 1980 modele yakın sertlikte bir sıkılaşmanın temel nedeni ise enflasyonla mücadele kampanyası.
Güncel ÜFE verilerinin beklenenden daha sert bir maliyet baskısına işaret etmesi halen bir belirsizlik oluşturuyor. Bu durum TÜFE’nin de gerilemesinin yavaş ve katılıkta inatçı bir şekilde gerçekleşmesine neden olabilir. Agresif faiz artışının resesyon riski kadar, yetersiz sıkılaşmanın enflasyonu yeterince düşürememesi riski de var.
Ekonomik beklentiler revizyonu ve terminal faiz meselesi. Eylül ayında yayınlanan tahmin materyallerine göre Fed, 2022 ve 2023 için nihai oranını %4’ün üzerine çıkardı. Federal fon oranının düşürülmeden önce yükselmesinin beklendiği zirve nokta olan nihai oran, Haziran ayındaki %3,4’lük tahminden 2022 için %4,4’e yükseltildi. Bu orana Çarşamba itibariyle beklenen 50 bps’lik faiz artırımıyla ulaşılmış olacak. Asıl mesele olarak 2023 için terminal faiz Eylül’de %4,6 olarak tahmin edilmişti ve piyasa fiyatlaması bu oranın Mart 2023’te %5’e yükselerek en az Temmuz’a kadar en tepede kalabileceğini gösteriyor.
Yani ana gösterge alacağımız konu, Çarşamba neredeyse kesin olan 50 bps’lik artış değil, gelecek dönemde terminal veya tavan faiz oranı nerede bekleniyor ve maksimum sıkı koşullar da ne kadar süre devam edecek. Bunun zamanlaması açısından 2024 ve 2025 için öngörülen faiz indirim hızı da önemli, çünkü tavan seviyenin ne kadar geçerli olacağına bakmak durumunda olacağız.
Powell’ın yorumları ve Kasım ayı FOMC toplantı notları artık daha yavaş bir faiz artırımına gidilmesi gerektiği yönünde değerlendirmeler ortaya koyuyordu. Ancak varış noktası açısından Fed henüz işinin bitmediğini de düşünüyor.
Endişe Endeksi: Üç Aylık Reel GSYİH’da Bir Çeyrek İlerideki Düşüş Olasılığı, 1970:Q4 – 2023:Q4… Kaynak: Federal Reserve Bank of Philadelphia, Bloomberg
Resesyon ihtimalleri. ABD ekonomisi, 3Ç22’de yıllık %2,6 oranında büyüyerek 2022’deki ilk artışını ve ülkenin resesyon riski altında olduğuna dair süregelen korkulara rağmen altı aylık daralmanın ardından keskin bir dönüşü kaydetti.
Daha yavaş olmasının marjinal anlamda çok bir anlam ifade etmediği faiz artırımlarının ulaşacağı seviye ve yüksek faiz oranlarının geçerli olacağı süre önemli. Bu enflasyondaki düşüşü hızlandırmalı, ancak ekonomide önemli bir ivme kaybı şeklinde bedel de oluşturacağı anlaşılabilir. Fed son bir yıldır önemli ölçüde sıkılaştırıcı bir para politikası uygulamakta ve bu dönemde ekonomik büyüme önemli ölçüde yavaşlama sinyalleri göndermekte, bunu da rakamlarına hali hazırda yansıtmış durumda.
Durgunluk kaçınılmaz görünüyor ve bunun 2023 yılında maksimum sıkılaştırma döneminde bir yere sıkışacağı anlaşılıyor. Fed’in oranları %5 veya üzerinde tutma süresi de resesyonun süresi ve niteliğini etkileyebilir.
Sonuç? Fed’in işinin bitmemiş olması “şahin”, enflasyonun düşüş göstermiş olması “güvercin” beklentilerin temelini oluşturuyor. Ancak alt sinyaller gösteriyor ki, para politikasında zafer ilan etmek için henüz erken ve geniş dönem beklentilerini 2 aylık bir data gerçekleşmesi etkilememeli. Uygulanan para politikasının talep hareketlerine ve sektörel yansımalarına göresi yansıması gecikmeli, dolayısıyla faiz oranlarında artışın son noktasına henüz gelinmemesi anlaşılabilir. Aralık ayı itibariyle varılacak noktaya daha yavaş faiz artışlarıyla varılacaktır. Ekonomiyi kısıtlayıcı oranların geçerlilik süresi ise daha önemli ve yavaşlayan faiz artışları aslında son noktaya yaklaşılması ile alakalı bir durum.
Kaynak: Tera Yatırım-Enver Erkan
