Yarın gerçekleşecek olan yılın 4. Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı’nda TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun enflasyon için ortaya koyacağı tahmin patikasını, son değişkenlerin durumu ve para politikası perspektifinde değerlendiriyor olacağız. Merkez Bankası’nın temmuz ayındaki son Enflasyon Raporu’nda ortaya koyduğu %60,4’lük 2022 tahminleri sonrasında bozulmaya devam eden fiyatlama davranışları ve artan belirsizlik aralığı bu rapor döneminde güncel beklentinin yukarı yönlü revize edilmesini gerektirmektedir. Yıllık enflasyon eylül ayı itibariyle %83,5 seviyesine ulaşmışken, yılsonunda beklenen düşüş büyük oranda baz etkisine bağlanmıştır. Yine de piyasa katılımcılarının beklentilerinin, resmi beklentilerden bir kademe daha yüksekte olduğunu belirtmekte fayda var.
Enflasyon muhtemelen 2022 zirvesini eylül veya ekim döneminde %85 patikasına yakın bir yerde oluşturduktan sonra geçen yılın eşlenik dönemindeki yüksek dönemsel gerçekleşmeler hesaplamadan çıkacağından baz etkisi işleyecek aralık ayına dair enflasyonun daha ılımlı seviyelerde olmasını bekleyeceğiz. Buna karşılık, bizim yılsonunda %73,5 seviyesinde olmasını beklediğimiz enflasyon halen bizim tarihsel serilerde de, diğer ülkelerle kıyaslamada da çok yüksek ve standart dışı. Bu enflasyonun dünyayla eşlenik katsayılarda oluştuğunu söylemek zor, çünkü birincisi Rusya ve Ukrayna savaşının başlamasından önce de enflasyon bir sorun olmaya başlamıştı. TCMB’nin ilk faiz indirdiği dönem Eylül 2021’de %19,6 olan enflasyon 2021 yılsonunda %36,1’e ve savaşın başlangıcından önce Şubat 2022’de %54,4 seviyesine yükselmişti. Dolayısıyla savaş ile beraber ortaya çıkan emtia fiyatları sorunları durumu baştan oluşturmamış, kötüleşmeye başlamış koşulları daha da kötüleştirmiştir.
TCMB uzun süren faizi sabit tutma serisini Ağustos 2022’de sonlandırıp yeni seri faiz indirimlerine başladıktan sonra Eylül 2022 enflasyonu %83,5 ile 24 yılın en yüksek seviyelerini yenilemiştir. ÜFE tarafından gelen baskı yoğun şekilde sürmekte, döviz kurları ve emtia fiyatları üzerinden gelen maliyet baskıları TÜFE açısından da yukarı riskleri ağırlıkta tutmaktadır. Bu konjonktürde ana fiyatlama bozukluklarını biz dönemsel oranlar bazında değil, yıllık oranlar bazında aşacağız. Ki bu şu demek oluyor; geçen yılki fiyat artışları o kadar yüksekti ki, bu dönemsel artışları sonraki sene aşmak zor. Bu da yıllık enflasyon değişimlerinin daha düşük görünmesine neden olacak. Baz etkileri, fiyat artışlarının 24 yılın zirvesinden düşmesine yardımcı olsa da, biz gelecek yıl için de resmi enflasyon beklentilerinin üzerinde olmayı bekleriz.
TCMB Enflasyon Raporu tahmin güncellemelerinin seyri ve yılsonu gerçekleşen enflasyon oranı karşılaştırması. 2022 yılsonu gerçekleşmesi Tera Yatırım’ın tahmini olan %73,5 olarak alınmıştır. Kaynak: TCMB, TÜİK, Tera Yatırım
Merkez bankasının alışılmışın dışında para politikası ve seçim sonrasında ekonomi politikalarının nasıl devam edeceği konusunda lira için geniş bir belirsizlik aralığı var. Liranın değeri ortaya konamadığından dolayı enflasyon üzerinde her türlü risk oluşabilir. Genişleyici bir maliye politikası uygulanacağını da hesaba katmalıyız. Seçim ekonomisi ve büyümenin desteklenmesi yönündeki teşviklerin finansman gereği mali yükü artıracak ve bunun hem ana harcamalar + finansman yükü üzerinden bütçeye maliyeti, hem de yeniden değerlemeler ve dolaylı vergiler üzerindeki etkilerini düşünecek olursak fiyatların artmaya devam edeceğini öngörmek zor değil. Gevşek para politikası ve seçim öncesi mali paketlerin bileşimi fiyat artışlarını yüksek tutacaktır. Bunun da enflasyonun ısısını yüksek tutmaya devam edeceğini düşünüyoruz. 2023 yılının sonunda muhtemelen enflasyonu %30-40 bandında göreceğiz (Tera 2023 tahmini: %32,3). Bu haliyle bile Merkez bankasının orta vadeli hedefinin 6 katından fazla olacak bir enflasyonun yukarı yönlü risklerinin de bir adım önde olmasını ve tahmin patikasını yukarı kaydırmasını bekleyebiliriz. Dönemsel fiyat artışları hem iç ekonomi politikaları kaynaklı lira gelişmeleri, hem de küresel jeopolitik/enflasyonist ortamdan kaynaklı ürün/hammadde/ girdi fiyatları çerçevesinde hızlanabilir.
Muhtemelen Merkez bankasının %60,4 olan tahminleri %65 bandı civarına veya biraz daha yükseğine çıkacağını göreceğiz. Hükümetin Eylül ayında yayınladığı OVP’de ve dün yayınlanan 2023 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndaki enflasyon tahminleri ise 2022 için %65’tir. TCMB’nin bu oranlardan fazla sapma göstermeyeceğini düşünecek olursak, bizim beklediğimiz %73,5’lik 2022 tahmininin altında kalacakları öngörülebilir. Petrol ve gıda fiyatlarındaki gelişmeler, Fed’in faiz artırımları ve lokal para politikasının gevşekliği çerçevesinde döviz kurunda devam edebilecek yükselişler gibi faktörlerin üretici ve tüketici nezdindeki yansımaları enflasyonist ortama olumsuz katkıda bulunacağından yapılacak yeni tahminlere yönelik riskler de yukarı doğrudur. Enflasyon beklentileri yukarı revize edilse bile para politikasında bir sıkılaşma beklentisi içinde yakın dönem için olmayacağız.
Kaynak: Tera Yatırım-Enver Erkan
