167 Alevi-Bektaşi kurumunun imzaladığı ve kamuoyuna duyurulan kapsamlı bir “Alevi Raporu”nda, Alevi-Bektaşi toplumunun devlet ve hükümetten temel beklentileri sıralanmakta, özellikle son dönemde atılan cemevlerine yasal statü ve bütçe ayrılması gibi adımlardan duyulan memnuniyet belirtilmektedir. Kurumlar, en büyük beklentinin Osmanlı’dan kalan “yanlış zihniyetin” dönüştürülmesi olduğunu vurgulamakta ve bu zihniyetin kaldırılması için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve Diyanet İşleri Başkanlığı’nın devreye girmesini talep etmektedir. Ayrıca, Anayasa’daki Türk kimliğini tanımlayan maddelerin korunması gerektiğini belirtirken, “eşit yurttaşlık” söylemine şüpheyle yaklaştıklarını ifade etmektedirler. Raporda, yeni kurulan Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı’nın Kültür Bakanlığı yerine doğrudan Cumhurbaşkanlığı’na bağlanması ve sadece destek kurumu olarak kalması istenmektedir.
167 ALEVİ-BEKTAŞİ KURUMUNDAN KAPSAMLI RAPOR: TALEPLER VE BEKLENTİLER KAMUOYUNA AÇIKLANDI
HABER MERKEZİ – Alevi-Bektaşi Güç Birliği Platformu’nun davetiyle uzman bir heyet tarafından hazırlanan ve 167 Alevi-Bektaşi kurumu tarafından imzalanan “Alevi Raporu”, 1 Kasım 2025 tarihinde kamuoyuna duyuruldu. Raporda, Alevi-Bektaşi toplumunun devlet ve hükümetten beklentileri sıralanırken, son dönemde atılan adımlara ilişkin değerlendirmeler de yer aldı.
Raporun giriş bölümünde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Alevi-Bektaşi toplumuna yönelik son dönemdeki adımlarının önemli bulunduğu ve memnuniyetle karşılandığı ifade edildi. Özellikle cemevlerine yasal statü verilmesi , Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı’nın kurulması , cemevlerine genel bütçeden pay ayrılması ve aydınlatma sorunlarının çözülmesi gibi adımlar “kayda değer kazanımlar” olarak nitelendirildi.
Temel Beklenti: “Zihniyet Dönüşümü”
Raporda imzası bulunan kurumlar, Alevi-Bektaşi toplumunu en fazla rahatsız eden hususun, Osmanlı döneminden günümüze kadar gelen “yanlış zihniyet” olduğunu vurguladı. Toplumu ahlaksızlık ve iffetsizlikle suçlayan bu zihniyetin izlerinin çok sayıda kitapta, ansiklopedide ve sözlükte bulunduğu belirtildi. Bu yayınlardaki nefret söylemi içeren yerlerin çıkarılması talep edildi. Raporda, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve diğer siyasi parti başkanlarının bu yanlış zihniyetin ortadan kaldırılması için toplumu aydınlatmasının son derece etkili olacağı , sürece Diyanet İşleri Başkanlığı ve üniversitelerin de dahil edilmesi gerektiği belirtildi.
Yeni Anayasa ve “Eşit Yurttaşlık” Tartışması
Gündemdeki yeni anayasa tartışmalarına da değinilen raporda, anayasanın ilk 4 maddesi ile Türk vatandaşlığını tanımlayan 66. maddesinin mutlak surette korunması gerektiği vurgulandı. Anayasada Türk milli kimliği dışında herhangi bir etnik, dini veya kültürel kimliğin yer almasının doğru bulunmadığı , devlet dili gibi eğitim dilinin de Türkçe olmasından yana olunduğu ifade edildi.
Rapor, “eşit yurttaşlık” kavramına şüpheyle yaklaşıldığını ve bu söylemin reddedildiğini açıkladı. Bu kavramın, “arka planda devleti farklı etnik, dini ve kültürel gruplara göre pay eden bir yaklaşım” sunduğu , bunun yerine herkesin temel hak ve özgürlüklerini garanti altına alan bir yaklaşımın doğru bulunduğu belirtildi.
Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı’na İlişkin Talepler
Raporda, Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı’na dair önemli görüşler yer aldı. Toplumun büyük çoğunluğunun başkanlığı yararlı bulmakla birlikte, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlanmasını doğru bulmadığı belirtildi. Başkanlığın, gerekli hukuki düzenlemeler yapılarak doğrudan Cumhurbaşkanlığı’na bağlanması talep edildi.
Ayrıca şu talepler öne çıktı:
- Başkanlığın adındaki “Kültür” ibaresinin kaldırılarak “Alevi-Bektaşi Cemevleri Başkanlığı” olarak değiştirilmesi.
- Başkanlığın sadece bir destek kurumu olarak kalması ve Alevi-Bektaşi toplumunun inanç ve ibadet konularındaki özerk yapısının titizlikle korunması.
- Devletin söz vermesine rağmen üç yıldır cemevlerine personel ataması yapılmamasının yarattığı umutsuzluğun giderilmesi ve ihtiyaç kadar atama yapılması.
- Danışma Kurulu’nun üç yıldır teşkil edilmemiş olmasının yarattığı olumsuzluğun giderilmesi.
- Başkanlığın yurt dışındaki Alevi-Bektaşi topluluklarına hizmet götürmesi için düzenleme yapılması.
Siyasi Hassasiyetler ve Diğer Talepler
Raporda, Alevi toplumunun siyasi hassasiyetlerine de dikkat çekildi. Devletin “Terörsüz Türkiye” çalışmalarına destek verildiği , ancak terör örgütü PKK’nın silah bırakması bağlamında Alevilikle ilgili konuların masaya getirilmesinin doğru bulunmadığı ve Alevilerin terörle iltisaklı gösterilmesinin şiddetle protesto edildiği belirtildi.
Diğer önemli talepler ise şöyle sıralandı:
- TRT bünyesinde Alevi-Bektaşi inancına odaklanan bir kanal açılması.
- Sivas’ta “Madımak Hafıza Müzesi” 37ve Erzincan’da “Başbağlar Hafıza Müzesi” kurulması.
- Ayrımcılık ve nefret suçlarının yasalarda tanımlanması ve sert yaptırımlar uygulanması.
- Liyakat sahibi Alevi vatandaşların bakanlık, valilik, rektörlük gibi üst düzey görevlerde yeterince temsil edilmediklerine dair yaygın kanaatin dikkate alınarak atamalarda liyakatin esas alınması.
Rapor, Alevi toplumu ve taleplerinin “siyaset üstü bir konu” ve bir “millet ve devlet meselesi” olduğu tespitiyle sona erdi. İmzacı kurumlar, taleplerin süratle karşılanmasını beklediklerini ve devletle bütünleşmek için üzerlerine düşeni yapmaya hazır olduklarını ifade etti.
